Damgalama

Tarih boyunca geçmişten günümüze pek çok kişi çeşitli damgalara maruz kalmıştır. Araştırmalar gösteriyor ki damgalamanın insan üzerinde pek çok olumsuz etkisi mevcuttur. Günümüzde her ne kadar insanların eğitim seviyesi yükselse de geçmişe oranla bu konu hakkında farkındalık maalesef gelişmemiştir. Genelde, ruhsal bozukluğu olan kişiler, biyolojik ve dış görünüşü farklı olan kişilere damgalamalar olmuştur.
Bunun sonucunda da insanların damgalanmış kişilere karşı çeşitli bakışları olmuştur. Örneğin günümüzde ruhsal bozukluğu olan insanlara düşünülmeden, çılgın, geri, şizo gibi üzecek kelimeler kullanılmaktadır ayrıca etnik kökenlere, dinlere göre de insanlar damgalanmaktadır.

Peki bu damgalama nasıl kullanılır, İlk olarak ayırt edici bir etiket kullanılır. Bu etiket yani damgalama dediğimiz şey istenmeyen özellikler barındırır. Bu etiketi koyduğumuz kişiler insanlardan daha farklı görünebilir. Sessiz olabilir, hızlı konuşabilir, heyecanlı olabilir, sakar olabilir. Din yada ırkı farklıda olabilir. Amerika da siyahilerin uzunca kaldığı damgalamalar gibi ve maalesef bu etikete sahip insanlar ayrımcılığa maruz kalır ve biz buna damgalama diyoruz.

Bir insana etiket olarak ‘deli’ dersek bu insanlara deli insanlar tehlikelidiri çağrıştırabilir. Etiketi koyan insanlar, bizden ayırt edici olarak biz o deli insanlar gibi değiliz algısı yaratır çünkü bizde etiket yoktur. Ve ayrımcılığa maruz kalırlar. Örneğin küçük bir çocuk düşünün arkadaşları ona deli desin. Diğer çocuklar bu damgalama yüzünden o kişiyle arkadaşlık kurmak istemeyecektir. Bizlere düşen bu tip durumları gördüğümüzde yaşı her ne olursa olsun onları güzelce bilgilendirmektir.

Bu etiketlemeleri yaparken insanlarda bir algı oluşturuyoruz, Günümüzde bunu medya çok iyi şekilde yapıyor,

Örneğin, müslüman terörist algısı, siyahi ganster tehlikeli biri algısı. Bu örnekleri çok çeşitlendirmek elbet mümkün. Bizlere düşen en alt yaş gruplarından bu tür damgalamalara karşı insanları bilinçlendirmek. Böylece biri bize, o şizo onla takılma dediğinde ön yargımız olmadan o kişiyle arkadaşlık yapabiliriz. Damgalama bizlerde bir çeşit algı yaratır ve kişilere yaklaşımımızı etkiler. Bunun en az olması için bizlerin ve çevremizin bu konu hakkında bilinçlenmesi gerekir.

Klinik Psikolog, Adem Hacıahmetoğlu